Оюутан хүн нийгмийн хамгийн хүчтэй хэсэг байдаг тухай гадны улс орнуудын олон жишээн дээрээс бид сонсож, уншиж л байсан. Хамгийн ойрхон жишээ гэвэл Солонгос болон Хятадад оюутнууд нь төр засгийнхаа эсрэг бослого гаргаж эрх баригчдыг багагүй сандаргаж байсан гэх мэт.
Монголд оюутнууд арай л дэндүү их ээ. Юм сурдаг ч юм уу, зарим эцэг эх нь юу ч сурдаггүй толгой муутай хүүхдээ ядаж орчинд нь байлгаж байвал лааз өшиглөж явснаас дээр гээд л яаж ийж байгаад их дээд сургуульд оруулж байх жишээтэй.
За тэгээд ямар ч замаар оюутан болсон бай хэнд ч хэрэг болох хэдэн үг бичье...
Бусад сургуулиудад өөр л байдаг байх л даа. Харин ШУТИС-д бол оюутнууд дараах 3 замаар орж ирдийн. Энэ судалгаагаар нотлогдсон шүү...
Нэгдүгээрт: Хар багаасаа мөрөөдсөн буюу өөрийн сонирхсон мэргэжлээ сонгож орж ирэх.
- Энэ нөхдүүд оюутнуудын дунд тийм ч олон хувийг эзлэхгүй л дээ. Хамгийн хүчтэй, ирээдүйтэй хүмүүс. Гэхдээ ШУТИС-н бүх мэргэжлүүдийг сонирхол татсан мэргэжил гэж хэлэхэд хэцүү. Жишээлбэл дунд сургуулийн сурагч нараас ямар мэргэжилтэй болох вэ гэхэд "- Цахилгааны инженер" ч юм уу, "-Усны барилгын инженер" гэж хариулах хүүхэд бараг л байхгүй дээ. Аа харин "инженер" болно гэх ерөнхий хариулт цөөнгүй сонсогдож болох... Энэ замаар орж ирсэн оюутнуудад хэлээд зөвлөөд байх зүйл бараг л байхгүй. Гэнэт бусдад уруу татагдахгүйхэн шиг бас хэн нэгэнд гэнэт дурлаж хичээлээ хаяж солиорч алга болохгүй л бол сайн инженер болж чадна. Ганц л зүйл нэмэж хэлэхэд жаахан нийгмийн идэвхиэ дээшлүүлэн амбицаа бага зэрэг сайжруулахад л хангалттай. Эд бол ШУТИС-ийн шилдэг оюутнууд...
Хоёрдугаарт: Өв залгамжилсан оюутнууд буюу эцэг эхийн мэргэжлийг өөрийн хүсэлтээр болон хүчээр сонгож орж ирэх.
- Тэд ядаж л энэ мэргэжлээрээ төгсвөл ямар ажлын байр хүлээж байгааг өвлүүлж буй хүнээсээ ч юмуу аав ээжийнхээ жишээн дээрээс харж л байгаа. Эцэг эх нь ч гэсэн намайг бяртай байгаа дээр энэ нэг хүүхэд төгсчихүүл гайгүй юманд оруулчихиймсан гээд л нүхийг нь ухцан байгаа. Эдгээр оюутнууд яахав ээ гайгүй яваад л байдын. Хүчээр загнуулаад сонгоцон оюутнуудад энэ мэргэжлийнх нь талаар сайхан тайлбарлаад сурталчилаад чиг баримжааг нь өгчихвөл хичээгээд байж болох л талтай. Энэ бүлгийн зарим оюутнууд курс ахиад жаахан биеэ даагаад ирэхээр өөрийн сонирхсон зүйлээ хийгээд сургуулиа хаядаг тохиолдол бас их бий. Гэхдээ тэд ирээдүйн чадварлаг инженерүүд...
Гуравдугаарт: Элсэлтийн шалгалтын оноонд харгалзах мэргэжил сонгосон буюу харанхуй сонголт хийсэн оюутнууд
- За энэ чинь л ШУТИС-ийн жинхэнэ оюутан шүү дээ. Дийлэнх хэсэг нь энэ замаар орж ирнэ. Тэд яг ямар мэргэжил сонгосоноо хэсэгтээ л /мэргэжлийн хичээл үзэж эхэлтэл/ ойлгохгүй. Төгсөөд ямар ажил хийдэг хүн болохоо бараг төгсөх хүртлээ мэдэхгүй л явна. Миний диплом аав ээж хоёрт л хэрэгтэй юм шиг байгаан гэж ихэнх нь бодно. Хичээлд идэвхигүй, сонирхолгүй. Тэгээд угаасаа юу ч сурдаггүй юм байж сургалтын төлбөр өндөр байгааг хоёр гар өргөн дэмжинэ. ШУТИС-ийг эд л санхүүжүүлж яваа гэхэд хилсдэхгүй.
Гэхдээ тэдэнд гарах зам бий. ШУТИС-ийн оюутанд байнга л сонголт байдаг. Энэ нь ч ШУТИС-ийн давуу тал. Сурахыг хүсвэл сурна, тэтгэлэг авна, оюутан солилцоонд ч хамрагдана, сургуулиа ч эрт төгсөж болно, давхар мэргэжил эзэмшсэн ч болно. Хүсэхгүй бол тэд их сургуульд 10 жил сурсан ч тохиолдол байгаа.
Энэ гуравдахь тохиолдол бол аль аль талын л асуудал. Оюутан ухамсраараа өөрийгөө засаж залруулах нь бас л ховор ш дээ. Сургуулийн зүгээс тэдэнд зориулсан сургалтын бодлого хэрэгтэй. Хаашдаа л шигшиж авч чадахгүй, дийлэнх оюутнуудаа бүрдүүлж байгаагаас өөрсдөндөө асар их хариуцлага ногдуулж байгаа хэрэг. Энэ тал дээр даанч ШУТИС хойрго ажилладаг. ШУТИС-н оюутнууд байнга л муу талаараа алдартай байдаг нь сургуулийн бодлого муугийнх. Харин төгссөн оюутнууд ажлын байранд сулхан байгаа нь багш нарын хэнэггүйнх.
Оюутнуудад ч буруу зүйл дэндүү их. Би үгийнхээ эхэнд оюутнуудыг нийгмийн хүчтэй хэсэг байдаг гэж хэлсэн. Харин манай оюутан залуучуудад тийм зориг тэнхээ алга. Хажуудаа байгаа оюутнаар л өөрийгөө хэмжиж байдаг. Биеэ асар их дайчлах шаардлага бид бүгдэд л байгаа. Орчноо ухаарах нүд тэдэнд дутдаг. Сургалтын төлбөр өндөр байна гэж дуугарахын оронд 1 пар хичээл сонсоход хичнээн төгрөг төлж байгаагаа тооцож үзээд 1 пар хичээл таслахад, зүүрмэглэхэд, хажуудахтайгаа онгоц буудахад төдий хэмжээний мөнгийг салхинд хийсгэж байгаагаа ойлгож авбал ядаж үр дүнтэй байхыг сурна. Сургалтын төлбөрийн 1 кредитийн үнийг 16 хуваахад дээрх үнэлгээ гарч ирдэг. Ингээд л ядаж өөрийгөө санхүүгийн аргаар дайчлах хэрэгтэй байгаа юм даа.
Тиймээс эндээс л эхэлж эртхэн шиг бодолтой сурвал ШУТИС-аас авах ч юм их бий шүү...
No comments:
Post a Comment